Om te beginnen zal ik de meest gangbare ideëen over AD(H)D schetsen, met name de klachten die samen gaan met AD(H)D. Vervolgens ga ik wat dieper in op de positieve kijk op AD(H)D.
De traditionele kijk op ADHD
ADHD betekent Attention Deficit Hyperactive Disorder. Dit wil zeggen dat de verdeling van de aandacht en concentratie van iemand met ADHD anders is dan bij een gemiddeld persoon. Mensen met ADHD zijn over-beweeglijk en impulsief en in hun hoofd is het vaak chaos. De belangrijkste kenmerken van AD(H)D zijn: snel afgeleid zijn, vanwege het snel reageren op prikkels en een zekere chaos of onrust die zich kan uiten in de gedachten of in het lichaam. Er kunnen problemen zijn met het functioneren van het werkgeheugen, de aandacht, het organiseren, het plannen, het afmaken van taken, het reageren op prikkels, het flexibel kunnen zijn, het opvolgen van instructies, het afremmen van reacties en het aansturen van de motoriek. Door deze zaken kunnen problemen ontstaan in het sociaal-emotioneel functioneren en het leerproces. De variant op ADHD, ADD is bijna hetzelfde als ADHD, maar zonder de H die staat voor hyperactiviteit. Het grootste verschil is zit hem vooral in de manier waarop in het chaotische zich uit. Bij iemand met ADHD keert de chaos meer naar buiten toe en uit het zich onder andere in lichamelijke bewegelijkheid. Bij iemand met ADD uit de chaos zich meer naar binnen toe, waardoor iemand zijn of haar gedachten chaotisch kunnen zijn. Wanneer iemand in een bepaalde mate veel van deze kenmerken heeft, kan er een diagnose ADHD of ADD gesteld worden.
Een andere kijk
Bovenstaand zijn veel voorkomende kenmerken die bij ADHD horen. Toch kan informatie over klachten die bij AD(H)D horen erg negatief klinken en soms overdreven worden (maar het verschilt natuurlijk wel per persoon hoe klachten zich wel of niet uiten en in welke mate). Soms wordt AD(H)D bijvoorbeeld ook in verband gebracht met verslaving of andere problematiek. Nu is het wel zo dat verslaving vaker voorkomt bij AD(H)D-ers, maar verslaving is geen kenmerk behorende bij ADHD voor zover ik weet. Zo is agressie naar mijn idee ook geen kenmerk van ADHD, maar soms wel een gevolg van onmacht en/of onbegrip met betrekking tot ADHD. Je zou het kunnen vergelijken met wanneer een bepaald type hond sneller last heeft van haaruitval dan een ander type hond. Dat wil niet zeggen dat het type hond wat sneller last heeft van haaruitval er ook altijd last van heeft. Ook is het zo dat kinderen en jongeren die een creatieve chaoot zijn vaker last hebben van problemen met hun zelfvertrouwen. Vermoedelijk heeft dit indirect te maken met de andere manier van denken en leren. Juist doordat deze kinderen hierdoor tegen dingen aanlopen en last hebben van het “anders zijn” worden ze vaak negatief benaderd. Dit heeft gevolgen voor het zelfvertrouwen. Ik heb gemerkt dat het in de praktijk (bij de mensen die ik gesproken heb) vaker voor lijkt te komen dat iemand een diagnose voor AD(H)D krijgt doordat de omgeving last heeft van de minder leuke kanten van AD(H)D dan dat iemand er zelf last van heeft. Ik geloof dan ook dat als ongeveer 80% van de wereldbevolking zo zou denken, doen en leren als een AD(H)D-er dat de 20% die wij nu normaal noemen een “stoornis” zou hebben. Omdat bij AD(H)D ook positieve eigenschappen horen, vind ik dat het een type mens is. Er zijn gelukkig steeds meer mensen die er zo over denken.
AD(H)D-ers zijn de Jager-Verzamelaars van vroeger
Kinderen met AD(H)D hebben inderdaad een andere manier van reageren op prikkels. Thom Hartmann betoogt dat wat we nu AD(H)D noemen, in feite het normale patroon was van de Jager-Verzamelaars van vroeger. De Jager-Verzamelaars trokken rond (werden later de nomaden), jaagden op dieren en verzamelde voedsel als noten en fruit. Als Jager-Verzamelaar zijn je zintuigen zeer scherp en reageer je op alle prikkels, omdat je dit als Jager-Verzamelaar nodig hebt. 12000 jaar geleden kwam de agricultuur-samenleving (landbouw) op. Die was veel ordelijker en op macht gebaseerd. Daaruit is ons schoolsysteem voortgekomen. Tegenwoordig wordt het Jager-Verzamelaar gedrag vaak gezien als onwenselijk of vreemd, maar als je leefde tussen de Jager-Verzamelaars was dit gedrag zeer voordelig.
In ieder geval zou een AD(H)D-er als Jager-Verzamelaar succesvoller zijn geweest dan een niet-AD(H)D-er. Scherp zijn, impulsief zijn, bewegelijk zijn en snel reageren op prikkels waren allemaal erg belangrijk voor de Jager-Verzamelaars, evenals het hebben van een goed ruimtelijk inzicht en creativiteit. Deze eigenschappen waren belangrijk om goed te kunnen jagen, snel te kunnen handelen, prooien te kunnen achtervolgen, besjes en noten te kunnen vinden tussen de planten en de bomen, om afstanden in te kunnen schatten tijdens het jagen en om bijvoorbeeld snel een geïmproviseerde schuilplaats te kunnen bouwen. Dit zijn allemaal eigenschappen die AD(H)D-ers hebben! Er is een tijdje geleden ook genetisch materiaal gevonden bij Jager-Verzamelaars wat overeen kwam met de genen van AD(H)D-ers.
Bewegelijkheid en een goede conditie
Als jager-verzamelaar heb je natuurlijk aanleg om lichamelijk gezien erg fit te zijn/worden. Wie de cabaret shows van de ADHD-er Jochem Meijer kent, kan denken aan een show waarin Jochem Meijer zo hard fietst op het podium, dat hij een flitspaal verslaat. Wat een conditie heeft die man!
Ook zijn er onderzoekers die zeggen dat bewegen AD(H)D-ers helpt bij de concentratie. Volgens onderzoeker Mark Rapport kan zeer bewegelijk gedrag, zoals wiebelen met de benen, hetzelfde effect hebben als ritalin. Het is dus belangrijk te beseffen dat wanneer een kind met de benen aan het wiebelen is, dit kan betekenen dat hij of zij zich probeert te concentreren.
Hyperfocus
Nog een tip die concentratie en AD(H)D betreft is het gebruiken van de hyperfocus. Dit is een begrip wat steeds meer wordt erkend als kwaliteit die AD(H)D-ers kunnen ontwikkelen. Met behulp van Google is er ruimschoots informatie te vinden over dit begrip. De hyperfocus betekent dat je zo geconcentreerd bent, dat alleen hetgeen waar je mee bezig bent nog voor je bestaat. Alle prikkels van buitenaf komen niet meer binnen. Je kunt hierbij denken aan iemand die heel erg geconcentreerd bezig is met het componeren van een muziekstuk, of iemand die erg geconcentreerd aan het gamen is. Als je dan iets vraagt aan deze persoon, zelfs wanneer je er vlak naast staat, dan kan deze persoon je letterlijk niet horen, omdat de focus zo is gericht op hetgeen waar deze persoon mee bezig is. Dit kan heel erg lastig zijn, vooral wanneer je iets aan je kind wil vragen en het maar moet blijven herhalen. In dit geval raad ik aan je kind even (voorzichtig) vast te pakken, recht in de ogen aan te kijken en het vervolgens nog een keer te vragen. Het positieve van de hyperfocus is echter dat je kan leren om het aan en uit te zetten. Hiervoor is het van belang de hyperfocus te leren herkennen. Als je weet wat je denkt en voelt wanneer je in een hyperfocus komt, dan kan je jezelf trainen om deze gedachten en gevoelens bij jezelf op te roepen en ze in zetten bij minder leuke bezigheden. Om vervolgens weer uit de hyperfocus te komen kun je een wekker zetten, iemand vragen je even aan te raken en tegen je te zeggen dat je het weer los mag laten, of je kan zelf een andere manier verzinnen om er weer uit te komen.
Positieve kanten bij AD(H)D:
Naast aanleg voor een hyperfocus en een goede conditie, zijn er meerdere positieve kanten bij AD(H)D. De meest bekende is creativiteit. Holly White en Priti Shah hebben in 2011 een onderzoek gedaan waarbij ze studenten op 10 verschillende gebieden van creativiteit hebben getest. Ze hebben studenten met en zonder AD(H)D getest. Er is uit hun onderzoek gebleken dat de studenten met AD(H)D op bijna alle gebieden creatiever waren!
Ook denken mensen met AD(H)D voornamelijk in beelden. Een Amerikaanse AD(H)D specialist, George Dorry, zat samen met Linda Kreger Silverman in diverse onderzoeksteams. Beide zijn van mening dat iedereen met AD(H)D de voorkeur heeft om te denken in beelden (met de rechter hersenhelft). Klik hier voor meer informatie over beelddenken en de voordelen ervan.
Verder zijn er nog veel meer positieve kenmerken die worden toegeschreven aan AD(H)D. Via Google zijn veel websites te vinden die positieve kenmerken noemen. Er is naar veel positieve kenmerken misschien geen officieel onderzoek gedaan, maar op verschillende websites is informatie vindbaar van persoonlijke verhalen en steekproeven waarin veel overeenkomstige positieve kenmerken staan. Net als bij de negatieve kenmerken heb je als AD(H)D-er vaak een aantal van deze positieve kenmerken. Je hoeft ze dus niet allemaal te hebben. Ik heb de kenmerken die ik het meeste ben tegengekomen hier op een rijtje gezet:
- Creatief
- Spontaan
- Empathisch
- Sterke intuïtie
- Plezier en gevoel voor humor hebben
- Goed in het vinden van nieuwe oplossingen
- Goed in crisissituaties
- Niet lang boos
- Energiek
- Open
- Gedreven en enthousiast
- Eerlijk
Hopelijk kan deze informatie je kijk op AD(H)D veranderen!
Bronnen:
Van Lieshout, T. (2009). Pedagogische adviezen voor speciale kinderen (2e druk). Houten, Bohn Stafleu van Loghum (pp. 183).
ADHD en beelddenken (z.j.) Op het web
http://web.mac.com/beelddenken/site/homepage/Artikelen/2008/1/8_ADHD_en_beelddenken.html
Goedgevoel.be (2012). Beweging verbetert concentratie ADHD-kinderen (2009). Op het web
http://www.goedgevoel.be/gg/nl/61/ADHD/article/detail/819966/2009/04/15/Beweging-verbetert-concentratie-ADHD-kinderen.dhtml
Hartmann, T. (1994). Normal people: The origins of agriculture. Op het web.
http://www.thomhartmann.com/articles/1994/01/normal-people-origins-agriculture
Hooggevoelig.nl (z.j.) Op het web
http://www.hooggevoelig.nl/drupal6/hsp-kinderen
Zaplog.nl (2009) Creativiteit is een positieve kant van ADHD (2001). Op het web
http://zaplog.nl/zaplog/article/creativiteit_is_een_positieve_kant_van_adhd
creatievechaoot.wordpress.com |alle rechten voorbehouden 2012|
De Creatieve Chaoot 
Hè, hè, eindelijk eens positieve geluiden en leuk dat je de jagers/verzamelaars hierbij betrekt.
helemaal mee eens dit is teminste een positife kijk op adhd
heb altijd al gedacht dat die andere ongevoelige mensen over ons heenlopen. zonder na te denken over de gevolgen van hun daden! als we nu de rollen eens omdraaien! moeten we alleen nog gepaste medicatie bedenken voor onze lompe medemens! ik zat te denken aan verplicht 5 jaar lang ieder weekend 2 tabletten mdma en twee keer per week liefdadigheidswerk!
Supergoede site, bedankt voor het brengen van dit tegengeluid!
Wat fijn om dit te lezen. Ik voel me soms zo anders, heb me nooit laten testen (niet aan gedacht, want dat was niet zo in de jaren 70/80, althans, mijn ouders hadden daar geen weet van). Hoe kan ik mij uiteindelijk alsnog laten testen? Als ik dit zo lees heb ik ook ADHD, ik heb echt de jager-verzamelaars eigenschappen en als klein meisje weet ik dat ik mij in de klas altijd helemaal kon aflsuiten en dan idd niemand meer hoorde. Nu raak ik snel overprikkeld, zie en hoor alles om me heen, ben hooggevoelig én nog meer een sensatiezoeker…pfff. Ben continue op zoek om mijn weg/balans in het leven te vinden. Ik ben met mijn CV bezig en de positieve kenmerken van ADHD slaan zeker op mij. Heel bijzonder om dit te lezen. Zo herkenbaar. Dank voor deze site.
Is het nuttig om me te laten testen denk je en zo ja, hoe kan ik dan het beste aanpakken?
Beste Dayenne,
Fijn dat je zo voorzelf een verklaring hebt!
Jezelf laten testen op ADHD kan voordelen hebben, maar ook nadelen. Zo heb ik zelf gemerkt dat ik vaak vrij negatief benadert werdt nadat ik vertelde over mijn diagnose. Ook is de officiele DSM (het psychiatrisch handboek met een lijst aan negatieve kenmerken) niet echt iets om vrolijk van te worden. Persoonlijk vind ik deze lijst overdreven en vaag. Daarnaast richt de pyschiatrie zich echt alleen maar op negatieve kanten van ADHD (de meeste psychiaters tenminste, er zijn uitzonderingen) en vaak willen ze graag dat je medicijnen gaat slikken, omdat ze daar veel geld mee kunnen verdienen. Deze medicijnen zijn ten eerste erg schadelijk voor je gezondheid (zie mijn pagina over ADHD en medicatie) en ik vind ADHD geen ziekte, dus er hoeft niets genezen te worden (naar mijn idee). Soms zou ik ook wel eens willen dat ik geen diagnose had, want ik heb zelf helemaal nergens echt last van en ik functioneer meer dan prima.
Aan de andere kant kan het ook fijn zijn om een diagnose te hebben, omdat je voor jezelf iets vast kan stellen en een verklaring hebt. Ook kan je met een officiele diagnose makkelijker hulp krijgen als je echt ergens tegenaan loopt. Zelf zie ik dat dan als dingen waar je als ADHD type of jagerverzamelaars type of als creatieve chaoot sneller tegen aan loopt. Ook kan het “anders” zijn of je “anders” voelen lastig zijn. Het hangt er natuurlijk ook vanaf in welke mate je last hebt van dingen.
In principe hoef je geen officiele diagnose te hebben om hulp te vinden voor de dingen waar je tegen aan loopt. Je kan ook tips van internet halen of gewoon hulp vragen aan iemand (familie, vrienden therapeut, etc.) voor de dingen waar je tegenaan loopt. Ieder mens loopt wel eens ergens tegenaan, dus ADHD of niet dat hoeft niet uit te maken. Een bepaald probleem kan misschien wel vaker voorkomen bij ADHD ers, maar dat kan ook los van elkaar staan.
Of je wel of niet jezelf gaat laten testen kan je alleen zelf beslissen natuurlijk. Ik raad je in ieder geval aan om de voor en nadelen dan wel heel goed te onderzoeken en af te wegen.
Hopelijk kan je hier iets mee!
Groeten,
Peggy Schut
Dag Peggy,
Ik vind het een heel boeiende site. Ikzelf heb vooral problemen met het ‘dromerig’ zijn. Herken je dit ook bij jezelf en hoe ga je daarmee om?
groetjes
J.
Leuke site, ik zie hyperfocus ook als een voordeel, zel ook het 1 en ander geschreven over de voordelen: http://adhdritalin.nl/hyperfocus/
Mijn hyperfocus
Mijn 3e verjaardag. Ik was op een prachtige plek in Frankrijk met mijn ouders en mijn zus. We zaten bij een groot, zonovergoten meer tussen de boomwortels op een schattig strandje midden in de ongerepte natuur. Hier kreeg ik van mijn ouders een chocoladetaart en een olifantenwaterpistooltje die ik een uur later op mysterieuze wijze ben kwijtgeraakt. Dit is mijn eerste herinnering.
Op de basisschool was ik altijd alles kwijt, constant aan het dagdromen, maar heel zachtaardig, vrolijk en kalm. Dit maakte mij aandoenlijk voor empathische kinderliefhebbers, door wie ik vaak vertroeteld werd. Tegelijkertijd was ik een dom uilskuiken voor (bijv.) invaljuffen die mij letterlijk oppakte en door elkaar rammelde als ik naar hun idee onacceptabel gedrag vertoonde dat ik mijzelf niet eens kan herinneren. Wat mijn basisschool juffrouw uit groep 1/2 altijd is bijgebleven is het moment dat ik aan haar vroeg waarom de maan nog scheen terwijl het al dinsdag was, vertelde ze me recentelijk. Mijn moeder, de Multi betitelde kinderpsychologe, merkte gauw genoeg dat ik ADD had, ze besloot echter om het op de middelbare pas te vertellen.
Sinds een paar weken verdiep ik mij opnieuw in ADD. Vandaag is de eerste keer dat ik in twee en een half jaar Concerta heb genomen om te leren. Het valt me nu heel erg op wat er verandert aan me als ik het neem. Hierdoor komen er een hoop vragen in mij naar boven.
Mijn grootste angst is misschien wel om narcistisch te zijn of mijzelf beter te vinden dan de rest. Ik geloof namelijk niet in beter zijn dan de rest omdat we onvergelijkbaar zijn. Alles voelt toch tegenstrijdig en ben bang dat ik te snel conclusies trek of een tunnelvisie aan het ontwikkelen ben. Tijdens een willekeurig busritje heb ik bijna een paniekaanval gehad omdat de angst bij mij naar boven kwam dat ik later een identiteitscrisis zou krijgen.
Het voelt voor mij alsof ik 17 jaar lang een speelbal van de wind was. Ik ben overal naartoe geblazen, nooit mijn omgeving kunnen beschrijven en altijd geprobeerd te ontkennen tegenover mezelf dat ik anders was dan de mensen in mijn omgeving. Op de middelbare school, waar anti-persoonlijke ontwikkeling – voor en door onzekere pubers – centraal staat, was ik suïcidaal eenzaam en viel ik overal buiten. Gelukkig, wist ik toen nog niet hoe mooi het leven buiten de muren van die emotionele gevangenis is. Maar, op een gegeven moment was dat desoriënterende avontuur toch voorbij en mocht ik mijn eigen richting uit gaan rollen. Uiteindelijk is er licht aan het einde van de duistere tunnel die het voortgezet onderwijs is, en krijg je de kans om met een schone lij een nieuw avontuur in te gaan. Pas vanaf het moment dat ik toevallig mijn vwo-diploma op zak had, tegen een hoop muren ben aangebotst en ontelbaar veel nieuwe mensen heb ontmoet, begon ik langzaam minder te stuiteren en te tollen.
Ik heb sterk het gevoel dat ik de afgelopen jaren meer ben ontwikkeld dan die 17 jaar die eraan vooraf is gegaan. Ik kan hieruit concluderen dat mijn mentale leeftijd of 37 is, of 4, maar laten we er voor het gemak echter vanuit gaan dat levenservaring niet relatief is aan de tijd die je hebt gespendeerd op deze aardbol.
Het toenemende gevoel komt in mij naar boven drijven, dat ik met exponentiële snelheid van heel veel puzzelstukjes die ik aan het verzamelen ben een hele grote puzzel aan het maken ben, die misschien wel nooit af gaat komen, maar van ongekende waarde is.
Nadenken en verbanden leggen zijn eigenschappen geworden die ik steeds effectiever en productiever kan inzetten. Ik zou eigenlijk een boek willen schrijven over alle inzichten die ik heb gedaan met de mensen die een soortgelijke denkwijze als ik hebben. Het liefst zou ik alles wat opgeslagen is in de hardeschijf van mijn hoofd als bijlage bij dit bericht voegen zodat je kunt zien wat ik heb gezien en voelen wat ik heb gevoeld. Elke dag leg ik weer nieuwe puzzelstukjes, hopelijk op de goede plek.
De gevolgen van deze ontwikkelingen zijn dat ik mij nooit bewuster heb gevoeld van mijn omgeving; ik heb nooit zo veel grip gehad op de richting waarin ik aan het rollen ben. In het begin vond ik het bijna frustrerend om te zien hoe het grootste gedeelte van de mensen om mij heen niet ziet wat ik kan zien. Ik ging in gesprek met mensen uit verplichte omgevingen (zoals werk of school) om ze open te stellen voor hun gevoel en ze te laten kennismaken met de diepe kern van hun identiteit.
Ik heb exclusieve dingen gehoord van mensen die ik net kende; verhalen die ze tot dan toe aan niemand durfde te vertellen; emoties die ze nooit waagden te tonen. Ik had een talent ontdekt en maakte er daarom ook een beetje een sport van om het te doen. Het zou een goede daad kunnen zijn als voor die mensen de drempel om gevoelens te uiten door het gesprek is verlaagd, maar het heeft ook een diep egoïstische kant.
Later besefte ik me pas hoe scheef de band gaat zijn die je opbouwt met die persoon door dat gesprek. Jij betekent opeens heel veel voor iemand. Echter is dit onbewust vaak niet wederzijds, want een denkwijze kun je niet veranderen met zo’n gesprek.
Nu zou ik nooit zo ver en zo snel de diepte in gaan bij mensen die ik niet goed ken en nog niet zeker weet of ze er klaar voor zijn. Nu zorg ik er voor dat mijn omgeving voor een zo groot mogelijk deel bestaat uit mensen die wèl zien wat ik zie; vrienden die kunnen voelen wat ik voel.
Het is mij vrij duidelijk dat ik anders ben dan veel andere mensen. Ik heb een vriendin en een hand vol vrienden met wie ik mij heel goed kan identificeren; vrienden die de wereld voor me betekenen. Allemaal hebben zij symptomen die of ADD of hoogsensitiviteit beschrijven. Is dit de bron van mijn gedachtes en mijn identiteit? Is mijn hele ontwikkeling bepaald door een gedragsstoornis? Ik zie verschillende theorieën over gedragsstoornissen die bij me aansluiten. Maar waarom heb ik een stoornis? Ik heb cum laude cijferlijst op dit moment, niet omdat ik hoogbegaafd ben, maar omdat ik zelfontplooiing belangrijk vind en de goede opleiding heb gekozen om mijn talenten te ontwikkelen. Ik heb in 3 jaar nauwelijks ADD medicatie gebruikt en daardoor juist leren omgaan met de negatieve kant.
Toen ik je stukje las over de jagers en verzamelaars schrok een beetje. De indigotheorie beschrijft dat je als indigokind een gereïncarneerde geest bent die al duizenden jaren achter de rug heeft in ‘het bestaan’. Ik ben wel spiritueel, maar ik ben er ook vrij snel achter gekomen dat het belangrijk is om niet te veel afstand te nemen van wat de mensen om je heen geloven. Kun je gelukkig zijn als je compleet buiten de maatschappij valt en niet serieus genomen wordt?
In tegenstelling tot de meesten, wordt deze puzzel van binnen naar buiten gelegd. Hoewel ik op een punt ben dat de puzzelstukjes die ik tegenkom in het dagelijks leven makkelijker te leggen zijn, het grote plaatje is nog lang niet zichtbaar. Ik vraag me af of de puzzel iets afbeeldt, of ik het ooit ga zien en of ik het wel zou willen zien.